كريم خان زند، موسس خاندان پادشاهي زند، در 1119 ق در نزديكي ملاير به دنيا آمد. نادرشاه افشار براي تضعيف خاندان زند و قبايل آن‏ها، ايشان را به دره‏ي گَز كوچ داد و برخي از آن‏ها از جمله كريم خان را به خدمت سپاه خود درآورد. كريم خان رشادت فراواني در جنگ‏ها از خود نشان داد و در جنگ هند، مورد توجه نادر قرارگرفت. كار كريم خان كم كم بالا گرفت و قصد برگرداندن خاندان افشاريه را داشت. اين كار مدتي به طول نيانجاميد و جنگ‏هاي متعددي روي داد كه با پيروزي كريم به پايان رسيد. وي در 1163 ق به تخت قدرت تكيه زد و خود را وكيل الرعايا ناميد. كريم خان به سادگي زندگي مي‏كرد و به امنيت مردم و علم و دانش اهميت مي‏داد. وي سرانجام در 74 سالگي درگذشت و در شيراز به خاك سپرده شد. مسجد، بازار و حمام وكيل از جمله آثار دوره‏ي اوست.